Κεφάλαιο λογοκρισία: Καύση βιβλίων

Ο απόηχος των συλλαλητηρίων καλά κρατεί. Και γιατί αναφέρω αυτό; Πρόσφατα διάβασα το ανήκουστο, πως ένας σύλλογος, πρωτοστάτης των πρόσφατων συλλαλητηρίων, ως αυτόκλητος ιεροεξεταστής, έβγαλε δελτίο τύπου ενάντια σε μια επιστημονική μελέτη και πιο συγκεκριμένα, στο βιβλίο της κυρίας Λεβίδη,"Επιτηρούμενες Ζωές" 

Ποιά είναι η κυρία Λεβίδη; Δεν ήθελα να γράψω όλο το βιογραφικό της για να μην κουράσω, αλλά νομίζω αξίζει αναφοράς. Η Μαρίκα Ρόμπου-Λεβίδη λοιπόν, σπούδασε κοινωνικές επιστήμες στο Polytechnic of Central London. Έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στην κοινωνιολογία και τις πολιτικές επιστήμες στο Birkbeck College (Πανεπιστήμιο του Λονδίνου) και διδακτορικό στην κοινωνική ανθρωπολογία στο Πανεπιστήμιο του Sussex. Έχει διδάξει χορό σε παιδιά και ενήλικες στην Αθήνα και έχει εργαστεί στη Σχολή Χιλλ ως υπεύθυνη πολιτιστικών προγραμμάτων. Ακόμα, έχει διδάξει ανθρωπολογία στο Τμήμα Λαϊκής και Παραδοσιακής Μουσικής του ΤΕΙ Ηπείρου και στο Τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου. Τα τελευταία χρόνια συνεργάζεται με το Διεθνές Μεταπτυχιακό Σχολείο «Cultures, Migrations, Borders» που συνδιοργανώνουν τα Πανεπιστήμια Αιγαίου και Άμστερνταμ, καθώς και με το Διεθνές Μεταπτυχιακό Σχολείο «Migration in the Margins of Europe» που διοργανώνουν τα Πανεπιστήμια Άμστερνταμ και VU (Άμστερνταμ) σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Μεταναστευτικών και Εθνοτικών Σπουδών (IMES – Πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ) και το Ολλανδικό Ινστιτούτο Αθηνών. Έχει συμμετάσχει σε ερευνητικά προγράμματα με αντικείμενο τον μουσικό πολιτισμό στη Θράκη, τη Μακεδονία και την Ήπειρο, ενώ έχει εκπονήσει ατομικές επιτόπιες έρευνες στη βορειοελλαδική μεθόριο με άξονα το σύνορο και τη διαχείριση της ετερότητας. 

Το επίμαχο σύγγραμμα της αφορά μια ανθρωπολογική μελέτη βασισμένη σε έρευνα που εκπόνησε στο διάστημα 2000-2008 με αντικείμενο το κατεξοχήν πολιτικό ζήτημα του μετασχηματισμού των σλαβόφωνων «ντόπιων» της Ανατολικής Μακεδονίας σε «εθνικά υποκείμενα», κατά ένα μεγάλο μέρος του 20ού αιώνα και κατά τα πρώτα χρόνια του 21ου. Η έρευνα, ως εθνογραφική, θεμελιώθηκε στη συμμετοχική παρατήρηση, την καταγραφή πολιτισμικών δρώμενων και πρακτικών, τις συζητήσεις και συνεντεύξεις με κατοίκους της περιοχής, τις συναντήσεις με πολιτιστικούς συλλόγους, μουσικούς κ.ά. Είναι ένα βιβλίο για τη μουσική, το τραγούδι, τον χορό στην Ανατολική και Κεντρική Μακεδονία και για τη σχέση που αναπτύσσεται ανάμεσα στις πολιτισμικές πρακτικές και τη διαμόρφωση της υποκειμενικότητας στο πλαίσιο του εθνικού κράτους. 

Όμως η επιστημονική προσέγγιση του συγγράμματος, φαίνεται ότι δεν ικανοποίησε τον κ. Γιώργο, τον κ. Χρήστο, και την κα. Ελένη ή τέλος πάντων το πιάσατε το πνεύμα, με αποτέλεσμα ο σύλλογος αυτός, να δηλώνει ότι θα απευθυνθεί για να ζητήσει ακόμα και την ανάκληση του διδακτορικού της επιστήμονος. Καλό ε; Δηλαδή κάποιοι έκριναν, χωρίς καμία επιστημονική γνώση για την μεθοδολογία και την πρακτική της επιστήμης, ότι η δουλειά της επιστήμονος θίγει το εθνικό συμφέρον ή κάτι τέτοιο. 

Το ζητούμενο ωστόσο, δεν είναι ούτε ο σύλλογος, ούτε το σύγγραμμα, ούτε η επιστήμονας. Είναι η πρακτική. Είναι η καταπάτηση του επιστημονικού λόγου στον βωμό του λαϊκισμού και της πατριδοκαπηλίας. Ξέρετε πότε ο κόσμος έκαιγε όποιον θεωρούσε πως εκφράζονταν αιρετικά; Φυσικά και ξέρετε!-Τον μεσαίωνα! Αν και για να είμαι δίκαιος, δεν είμαστε οι μόνοι που διατηρούμε τις πρακτικές αυτές καθώς πολλές ακόμα ισλαμικές χώρες όπως Αφγανιστάν, Συρία κλπ συνταυτίζονται με εμάς σε τέτοιες δράσεις. 

Πέρα από το κωμικοτραγικό της κατάστασης, ο στόχος της κίνησης αυτής είναι ένας. Ο φόβος και για αυτό δεν χρειάζεται να εξηγήσω κάτι παραπάνω. Να αναφέρω απλά πως όλα αυτά γίνονται στον απόηχο εθνικιστικών κραυγών, ιερέων που οπλίζουν τα χέρια πιστών εναντίον ομοφυλόφιλων και αθωώνονται με χειροκροτήματα, άλλων που ραντίζουν αγάλματα της κόλασης με αγιασμό και πολλά άλλα ωραία. Είναι η ηλιθιότητα των άκρων. Δεν μπορώ να πιστέψω πως όλο αυτό είχε να κάνει με την πατρίδα. Ανεξαρτήτως πατρίδας, ο φανατισμός είναι λάθος.  Ξέρετε τα άκρα έχουν τον ίδιο σκοπό παντού.

Όσο λοιπόν βαθύ σκοτάδι απλώνεται πάνω από την χώρα, η επιστήμη θα έπρεπε να λειτουργεί σαν φωτεινός φάρος. Είναι βέβαια αλλά ελπίζω το συντομότερο, πως η ελληνική, αλλά και η διεθνής ακαδημαϊκή κοινότητα, θα τους βάλει στη θέση τους, πριν αρχίσουν να καίνε και ανθρώπους εκτός από βιβλία.

ΥΓ. Ξέρετε όλοι ότι ο σύλλογος είναι η ΠΟΠΣΜ