Η Ελληνική σημαία και ο μύθος του συμβολισμού της.

Υποστηρίζεται από εθνικόφρονες κύκλους, ότι η ελληνική σημαία αποτελεί σύμβολο ελευθερίας, γιά το οποίο έχουν χυθεί ποταμοί αίματος, με χαρακτηριστικό παράδειγμα το ΄40. Τις τελευταίες ημέρες σε συζητήσεις στο διαδίκτυο και στους τηλεοπτικούς δέκτες αυξάνουν αυτοί, που υποστηρίζουν, ότι ο κόσμος πρέπει να αντιταχθεί στο Δ.Ν.Τ. κατεβαίνοντας στους δρόμους κρατώντας -όχι κομματικές, αλλά- μόνο την ελληνική σημαία, σαν ένδειξη εθνικής ενότητας.Η  ελληνική σημαία ωστόσο, συμβολίζει ακριβώς εκείνες τις «αξίες», που έχουν οδηγήσει την Ελλάδα στη σημερινή κατάσταση (βυζαντινισμό, διαπλοκή, διαφθορά, θεοκρατία, υπανάπτυξη κ.λπ.). Στο άρθρο αυτό θα εξετάσουμε πώς προέκυψε η «εθνική» μας σημαία και τι συμβολίζει.

Ένας ακόμα μύθος της Ρωμιοσύνης

Η επιλογή των χρωμάτων και τής μορφής τής σημαίας τού νεοελληνικού κρατιδίου αποτελεί έναν ακόμα μύθο τής Ρωμιοσύνης, οι νεαροί μαθητές τής οποίας διδάσκονται στα σχολεία, ότι τα χρώματά της συμβολίζουν δήθεν το γαλάζιο τής θάλασσας τού Αιγαίου και το λευκό των κυμάτων, ενώ οι εννέα λωρίδες της τις συλλαβές τής φράσης «ελευθερία ή θάνατος».

Η πλειονότητα των σημερινών κατοίκων τής Ελλάδας αγνοούν την πραγματικότητα, ότι δηλαδή τα χρώματα τής σημαίας τής σύγχρονης Ελλάδας (μπλέ και άσπρο) καθορίστηκαν από τον Όθωνα, για να ταιριάζουν με τα χρώματα τής σημαίας τής Βαυαρίας, ενώ η μορφή της (πέντε μπλέ και τέσσερις λευκές οριζόντιες λωρίδες με σταυρό επάνω αριστερά) καθορίστηκε από τον αγγλόφιλο Αλ. Μαυροκορδάτο κι αποτελεί απλή αντιγραφή τής σημαίας των Άγγλων αποικιοκρατών στην Ινδία.

Απόφαση καθιέρωσης σημαίας γιά το νέο κράτος

Με το «Προσωρινόν Πολίτευμα της Ελλάδος», που προέκυψε από την Α΄ Εθνική Συνέλευση στην Επίδαυρο (Ιανουάριος 1822) καθορίστηκε γιά πρώτη φορά ενιαίος τύπος εθνικής σημαίας με χρώματα γαλάζιο και λευκό, ανατέθηκε δε στο Εκτελεστικό Σώμα να προσδιορίσει τη μορφή της (παρ. ρδ΄ και ρε΄).

Στις 15 Μαρτίου 1822 εκδόθηκε η με αριθμό 540 απόφαση τής Προσωρινής Διοίκησης υπογεγραμμένη από τον πρόεδρο Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο, με την οποία καθοριζόνταν η μορφή τής σημαίας. Για την ακρίβεια καθορίστηκαν τρείς τύποι σημαιών:  μία πολεμική για την ξηρά (γαλάζια με μεγάλο άσπρο σταυρό) και δύο για τη θάλασσα: εμπορική (γαλάζια με άσπρο τετράγωνο επάνω αριστερά και γαλάζιο σταυρό εντός του) και πολεμική (γαλάζια, και ακριβώς ίδια στη μορφή με τη σημερινή σημαία, που γνωρίζουμε). Από τότε μέχρι σήμερα ακολούθησαν σειρά διαταγμάτων, που επέφεραν διάφορες παραλλαγές στους τύπους και τις διαστάσεις τών σημαιών (προσθαφαιρέσεις βασιλικών παρασήμων, στεμμάτων, εικόνας του αγ. Γεωργίου κ.λπ.).

Από τους διάφορους τύπους σημαιών δεν άλλαξε η μορφή (αλλά μόνο το χρώμα) τής πολεμικής σημαίας τής θάλασσας. Στο άρθρο αυτό θα ασχοληθούμε ειδικά με αυτή τη σημαία και τους λόγους, που επιλέχθηκε η συγκεκριμένη της μορφή και τα χρώματα, καθ΄ ότι έχει ταυτισθεί απόλυτα με τήν έννοια του νεοελληνικού έθνους / κράτους και αποτελεί σήμερα την επίσημη -ενιαία γιά όλες τις εκδηλώσεις- σημαία της σύγχρονης Ελλάδας.

Ο Όθων αλλάζει τα χρώματα τής ελληνικής σημαίας για να ταιριάζουν με τα χρώματα τής σημαίας τής Βαυαρίας

Μερικά χρόνια μετά την πρώτη εθνοσυνέλευση, ο νέος βασιλιάς αποφάσισε να αλλάξει το γαλάζιο χρώμα τής σημαίας και να το κάνει πιό σκούρο (λιγότερο γαλάζιο και περισσότερο μπλέ), προκειμένου να ταυτίζεται με τα χρώματα τής σημαίας τής Βαυαρίας (βλ. παραπλεύρως εικόνα), από τον βασιλικό οίκο τής οποίας προερχόταν ο Όθων.

Ο αγγλόφιλος Μαυροκορδάτος αντιγράφει

τη σημαία των άγγλων αποικιοκρατών

Η εικονιζόμενη σημαία ήταν τής East India Company (1700). Aποτελείτο αρχικά από έξη κόκκινες και πέντε λευκές οριζόντιες λωρίδες, που αργότερα μειώθηκαν σε πέντε και τέσσερις αντίστοιχα. Ο σταυρός επάνω αριστερά είναι τού Αγίου Γεωργίου και συμβολίζει το Βασίλειο τής Αγγλίας. Η σημειολογική πλευρά τής επιλογής τής μορφής τής σύγχρονης ελληνικής σημαίας, που έγινε από τον εκφραστή τής αγγλικής πολιτικής, Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο, ήταν η ανάδειξη τής χώρας -πριν ακόμη απελευθερωθεί από τους οθωμανούς- σε προτεκτοράτο των Άγγλων…

Περισσότερο ενδιαφέρον όμως, παρουσιάζει ο λόγος, γιά τον οποίο ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος είχε επιλέξει τη συγκεκριμένη μορφή γιά τη σημαία. Ο Μαυροκορδάτος, τόσο κατά τη διάρκεια της επανάστασης, όσο και επί Όθωνα ήταν ο κύριος εκφραστής τής αγγλικής πολιτικής. Επέλεξε λοιπόν ως μορφή τής ελληνικής σημαίας τη σημαία τής περιβόητης αποικιοκρατικής British East India Company, τής -υπό την αιγίδα τού αγγλικού κράτους- εταιρείας των Ανατολικών Ινδιών.

Μιάς εταιρείας, η οποία καταλήστευσε τον πλούτο τής Ινδίας (βαμβάκι, αλάτι κ.λπ.).  Μιά εξέγερση Ινδών το 1857 καταπνίγηκε στο αίμα με μαζικές δολοφονίες αμάχων. Η εταιρεία πλούτισε ακόμα περισσότερο από το λαθρεμπόριο οπίου με την Κίνα. Το όπιο, που παραγόταν στις Ινδίες με ελάχιστο κόστος, διοχετευόταν στην Κίνα μέσω διεφθαρμένων κρατικών μηχανισμών, όπου ανταλλασσόταν κυρίως με τσάι και μετάξι, προϊόντα, που έβρισκαν έντονο αγοραστικό ενδιαφέρον στην Αγγλία. Η αντίδραση τής Κίνας στο λαθρεμπόριο οπίου τής East India Company οδήγησε το 1839 τις δύο χώρες σε πόλεμο.

Διάφοροι ανατολικοί λαοί έκαναν χρήση σημαιών· όπως γιά παράδειγμα αναφέρεται στην Παλαιά Διαθήκη: «Ας στρατοπεδεύωσιν οι υιοί Ισραήλ έκαστος πλησίον τής σημαίας αυτού μετά τού σημείου τού οίκου των πατέρων αυτών κύκλω τής σκηνής του μαρτυρίου». («Αριθμοί», β: 1-2). Οι αρχαίοι Έλληνες τουλάχιστον μέχρι την κλασική εποχή (όπως άλλωστε και κάθε ελεύθερος άνθρωπος), δεν χρησιμοποιούσαν σημαίες, όπως σήμερα, αφού δεν είχαν ανάγκη να σέρνονται σαν πρόβατα στη σφαγή, πίσω από «σύμβολα». Αυτό δεν οφειλόταν, στο ότι… οι σημαίες δεν είχαν ακόμη εφευρεθεί -χρησιμοποιούνταν ενίοτε σημαίες, γιά να δηλώνουν όμως, διαταγές κατά τη διάρκεια των μαχών- αλλά, στο ότι διαμόρφωναν οι ίδιοι (και όχι μέσω «εξηγητών») τα σημαίνοντα και σημαινόμενα των πολιτειών τους, έτσι ώστε να μην χρειάζονται «συμβολοποιήσεις», «επεξηγήσεις» και άλλες μαντροποιήσεις. Ευρύτερη χρήση σημαιών εμφανίστηκε σταδιακά με το θάνατο τού πολιτικού ανθρώπου, από την επικράτηση των Μακεδόνων κι ύστερα (οπότε θάφτηκε και η πολιτική αυτονομία των πόλεων κι οι άνθρωποι άρχισαν να κοπαδοποιούνται), κατά τη ρωμαιοκρατία, ενώ άκμασε κατά το βυζαντινό μεσαίωνα.

Γράφει ο Γιώργος Γαλανός

Αναδημοσιεύει από το freeinquiry.gr