НОФ – ΝΟΦ Μια επαναστατική Μακεδόνικη Κίνηση που πολλοί λίγοι γνωρίζουν....

Η κατάσταση στο ελληνικό κομμάτι της Μακεδονίας την περίοδο 1941 ως 1949 έπαιξαν μεγάλο ρόλο στη διαδικασία σύστασης της μακεδόνικης εθνικής μειονότητας στην Ελλάδα, η οποία δυστυχώς ακόμη και σήμερα δεν αναγνωρίζεται από το επίσημο κράτος. Παρόλα τα τεράστια βάσανα που είχαν προκληθεί από τις δεκάχρονες πολεμικές συγκρούσεις στην επικράτεια του ελληνικού κράτους, συνοδευόμενες από μεγάλες καταστροφές πολέμου, από δολοφονίες, εκδιωγμούς, φυσικούς και ψυχικούς βασανισμούς των εθνικά Μακεδόνων, με γρήγορους ρυθμούς συνεχίστηκε η διαδικασία μεταμόρφωσης της πρωτοεθνικής σε εθνική μακεδόνικη ταυτότητα, του μακεδόνικου πληθυσμού. Την περίοδο αυτή μεγάλη σημασία είχαν οι συστάσεις μακεδόνικων ένοπλων σωμάτων, ο μεγάλος αριθμός μακεδόνικων οργανώσεων, το άνοιγμα μακεδόνικων σχολείων και η εκτύπωση πολλών εφημεριδών στη μακεδόνικη γλώσσα, η ελεύθερη εκδήλωση πολιτιστικών και θρησκευτικών παραδόσεων από το μακεδόνικο λαό. Όλα αυτά συνέβαλαν στην καλύτερη θεμελίωση της μακεδόνικης ταυτότητας, παρόλο που ήταν περιορισμένα μόνο στην περιοχή του ελληνικού τμήματος της Μακεδονίας, όπου πλειοψηφία ήταν οι εθνικά Μακεδόνες.

Ιδιαίτερη θέση στην ανάπτυξη του μακεδόνικου κινήματος στην Ελλάδα είχε και το  Народноослободителниот фронт на Македонците (Ναροντνοοσλομποντιτέλνιοτ φροντ να Μακεντόντσιτε – Λαικοαπελευθερωτικό μέτωπο των Μακεδόνων) ή εν συντομία НОФ – ΝΟΦ. Το ΝΟΦ εμφανίστηκε μέσα σε μία λεπτή και αρκετά περίπλοκη κατάσταση της ανάπτυξης του σύγχρονου νεοελληνικού κράτους και της ιστορίας της μακεδόνικης εθνότητας στην επικράτειά του. Το НОФ συστάθηκε στις 23 Απριλίου 1945 στα Σκόπια της Δημοκρατίας της Μακεδονίας από Μακεδόνες αγωνιστές του ελληνικού τμήματος της Μακεδονίας, οι οποίοι εκείνο το διάστημα βρίσκονταν στα Σκόπια. Στην ίδρυση του ΝΟΦ συμμετείχαν οι Михајло Керамитчиев – Μιχάιλο Κεραμιτσσίεβ (από το χωριό Γκάμπρεςς/Γάβρος Καστοριάς), Паскал Митревски – Πάσκαλ Μίτρεβσκι (από το χωριό Τσσούκα/Αρχάγγελος Καστοριάς), Георги Урдов – Γκεόργκι Ούρντοβ (από την πόλη Βόντεν/Έδεσσα), Атанас Коровешов – Άτανας Κοροβέσσοβ (από το χωριό Σμ΄ρντεςς/Κρυσταλοπηγή Καστοριάς), Павле Раковски – Πάβλε Ράκοβσκι (από το χωριό Ντόλνο Κλέσστινο/Κάτω Κλεινές Φλώρινας) και Минчо Фотев – Μίντσσο Φότεβ (από την πόλη Χρούπισστα/Άργος Ορεστικό Καστοριάς). Στην ουσία, το НОФ ήταν η πρώτη οργάνωση που ιδρύθηκε σε μακεδόνικο κράτος, της οποίας βασικός σκοπός ήταν να εκπροσωπεί τα συμφέροντα των Μακεδόνων στις περιοχές της Μακεδονίας που βρίσκονταν προσαρτημένες σε γειτονικά κράτη.

Το НОФ όμως δεν έγινε τυχαία. Προηγούμενη αυτής της οργάνωσης ήταν το  СНОФ – ΣΝΟΦ, το οποίο είχε συσταθεί στην περιοχή του Костур – Κόστουρ (Καστοριάς), στις 20 Οκτωβρίου 1943, στο χωριό Д’мбени – Ντ΄μπενι (Δενδροχώρι), ενώ στην περιοχή του  Лерин – Λέριν (Φλώρινας) την ίδια χρονιά, μήνα Νοέμβριο στο χωριό Белкамен – Μπέλκαμεν (Δροσοπηγή). Το СНОФ εκτύπωνε δική του εφημερίδα, ενώ η οργάνωση έκανε προσπάθειες για το άνοιγμα μακεδόνικων σχολείων και εκτύπωση βιβλίων στη μακεδόνικη γλώσσα. Η όλη όμως προσπάθεια των Μακεδόνων κράτησε για λίγο χρονικό διάστημα.  Με την υποχώρηση των φασιστικών δυνάμεων από την επικράτεια της Ελλάδας, ήρθε και το τέλος του Λαικοαπελευθερωτικού αγώνα και μ΄αυτό και η αντίδραση της Μεγάλης Βρετανίας στην Ελλάδα, με σκοπό να εμποδιστεί το ελληνικό κομμουνιστικό κίνημα να πάρει την εξουσία στη χώρα.

Αντίθετα από την αριστερά στην Ελλάδα, η οποία βρισκόταν σε χαώδης κατάσταση μετά την Συμφωνία της Βάρκιζας, Φεβρουάριος 1945 και προς τα εκεί έγερνε και το μακεδόνικο κίνημα, η ελληνική κυβέρνηση, με την υποστήριξη της Μεγάλης Βρετανίας, έλαβε αποφασιστικά μέτρα για σταθερότερη εγκαθίδρισή της στην εξουσία. Παράλληλα μ΄αυτό, στις περιοχές του ελληνικού τμήματος της Μακεδονίας, άρχισαν να δρουν δεξιές συμμορίες, με τη βοήθεια της κυβέρνησης της Αθήνας, οι οποίες άρχισαν να τρομοκρατούν το μακεδόνικο πληθυσμό. Λόγω ακριβώς αυτών των αιτιών ιδρύθηκε το НОФ, το οποίο στο πρώτο του Σύνταγμα τόνισε με σαφήνεια: „αγώνας ενάντια στους Έλληνες μοναρχοφασιστές θύτες, επιδρομείς, αγώνας για τη δημοκρατία και την ελευθερία της Ελλάδας και αγώνας για τη φυσική επιβίωση των Μακεδόνων στην Ελλάδα“.

Η πρωταρχική δραστηριότητα του НОФ χαρακτηριζόταν από διαμαρτυρίες, διοργάνωση απεργιών, έκδοση παράνομων εφημερίδων και φυλλαδίων, ενώ αργότερα και σύσταση ένοπλων ομάδων. Το 1945, η οργάνωση διέθετε 12 ένοπλες ομάδες στην περιοχή του Κόστουρ (Καστοριάς), 7 ομάδες στην περιοχή του Λέριν (Φλώρινας) και 11 ένοπλες ομάδες στην περιοχή Βόντενσκο και Ενιτζζεβάρνταρσκο (Έδεσσας και Γιαννιτσών). Όπως ενισχυόταν η οργάνωση НОФ, έτσι μεγάλωνε και το κύρος της και πολύ σύντομα έγινε ένας σημαντικός παράγοντας στη βόρεια Ελλάδα. Η κατάσταση αυτή χρησιμοποιήθηκε από το ΚΚΕ, το οποίο ξεκίνησε άμεσες διαπραγματεύσεις με την ηγεσία του ΝΟΦ, όπως και με την ηγεσία του γιουγκοσλαβικού κομμουνιστικού κόμματος. Στο μεταξύ, οι ένοπλες ομάδες του ΝΟΦ εντάχθηκαν στο Δημοκρατικό Στρατό της Ελλάδας (ΔΣΕ) και με τον τρόπο αυτό στήριξαν το ΚΚΕ στον Εμφύλιο Πόλεμο στην Ελλάδα. Ως αντάλλαγμα ο Δημοκρατικός Στρατός αναγνώρισε το ΝΟΦ ως κοινωνική, πολιτιστική και πολιτική οργάνωση των Μακεδόνων στην Ελλάδα. Παρόλα αυτά όμως, πρέπει να τονιστεί ότι αν και οι σχέσεις των δύο αυτών ,,συνεταίρων,, ήταν κακές κατά το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, μπερδεμένες με μεγάλη δόση δυσπιστίας, σ΄αυτήν την ιστορική στιγμή, φαίνεται ξεκάθαρα ότι ούτε το ΚΚΕ ούτε το ΝΟΦ είχαν άλλη εναλλακτική λύση.

Επίσης, αξίζει να σημειωθεί ότι στα πλαίσια του ΝΟΦ είχε συσταθεί και οργάνωση γυναικών Μακεδόνισσων, το АФЖ (Антифашистички фронт на жените – αντιφασσίστιτσσκι φροντ να ζζένιτε – αντιφασιστικό μέτωπο γυναικών), όπως και η οργάνωση νεολαίας ОНОМ (Организација на народноослободителната младина – οργκανιζάτσια να ναροντνοοσλομποντίτελνα μλάντινα – οργάνωση της λαικοαπελευθερωτικής νεολαίας).

Το πρώτο Συνέδριο του НОФ έλαβε χώρα στις 13 Ιανουαρίου 1948, στο χωριό  В’мбел,Костурско – Β΄μπελ,Κόστουρσκο (Μοσχοχώρι Καστοριάς). Συμμετείχαν 500 περίπου αντιπρόσωποι – μέλη του ΝΟΦ, όπως και υψηλά πρόσωπα του ΚΚΕ και του Δημοκρατικού Στρατού. Στο Συνέδριο είχαν εγκριθεί το Πρόγραμμα και το Καταστατικό του ΝΟΦ και είχε εκλεχτεί Κεντρικό Συμβούλιο που αποτελούταν από 35 τακτικά μέλη. Το Πρόγραμμα της οργάνωσης αποτελούταν από περισσότερα τμήματα. Στο εισαγωγικό μέρος, το οποίο έφερε τον τίτλο „Што е НОФ (Σστο ε ΝΟΦ – Τί είναι ΝΟΦ)“, τονίστηκε ότι η οργάνωση εμφανίστηκε μετά την ανοιχτή ξένη επέμβαση στην Ελλάδα και τις βαρβαρικές επιθέσεις των καθεστωτικών δυνάμεων της επίσημης Αθήνας ενάντια στο μακεδόνικο λαό.  Οι βασικοί στόχοι του ΝΟΦ, σύμφωνα με το πρόγραμμα, είχαν χωριστεί σε τρία μέρη. Στο πρώτο μέρος, με τίτλο „Независност – демократија (νεζάβισνοστ-ντεμοκράτια / ανεξαρτησία-δημοκρατία)“, είχε τονιστεί ότι η οργάνωση έχει ως κύριο σκοπό: „ως ηγεσία του μακεδόνικου λαού και σε αγωνιστική συμμαχία με τον ελληνικό λαό, να μάχεται για την ανεξαρτησία και τη δημοκρατία της χώρας μας“. Παρακάτω επισημαίνεται: „Αυτός ο αγώνας είναι αγώνας για την σωτηρία του μακεδόνικου λαού μας, αγώνας για εθνική και φυσική ύπαρξη, είναι αγώνας για ελεύθερη εθνική και πολιτιστική ανάπτυξη, αγώνας για ελευθερία και δίκαια του λαού μας στα πλαίσια μιας δημοκρατικής Ελλάδας“. Το δεύτερο μέρος είχε τίτλο „Национална рамноправност (νατσιονάλνα ραμνόπραβνοστ – εθνική ισότητα)“, όπου είχε τονιστεί ότι „κατάκτηση της εθνικής ισότητας και αναγνώριση των εθνικών δικαιωμάτων του λαού μας, αποτελούν το δεύτερο βασικό σκοπό του αγώνα του ΝΟΦ“.  Η οργάνωση με αυτό εννοούσε τη δυνατότητα να διατηρήσουν και να αναπτύξουν την εθνική μακεδόνικη κουλτούρα, τη μακεδόνικη γλώσσα, σχολεία, όλα τα δίκαια και τα έθιμα, όπως και τον εθνικό και λαικό πλούτο. Σύμφωνα με το НОФ, αυτό θα πραγματοποιούταν μόνο μέσω „του αγώνα για εθνική ισότητα του λαού μας… με αγώνα για ανεξαρτησία και δημοκρατία στη χώρα μας, ότι βάση και απαραίτητη προυπόθεση για την υλοποίηση αυτού του σκοπού είναι η υλοποίηση του πραγματικού στόχου και αυτό σημαίνει η ύπαρξη ανεξάρτητης και δημοκρατικής Ελλάδας, ότι ο αγώνας για την απελευθέρωση της χώρας από τους ξένους…και τους εγχώριους πράκτορές τους αποτελεί τον πρωταρχικό στόχο του μακεδόνικου και του ελληνικού λαού“. Στο τελευταίο, τρίτο μέρος, η ηγεσία του ΝΟΦ θεωρούσε ότι οι παραπάνω στόχοι θα υλοποιούνταν μόνο μέσω της ενότητας του μακεδόνικου λαού. Εκτός της ενότητας μεταξύ των Μακεδόνων, η οργάνωση καλούσε και για ενότητα μεταξύ του μακεδόνικου και ελληνικού λαού στον „αγώνα για ανεξαρτησία, δημοκρατία και ισότητα“.

Από την αρχή το ΚΚΕ έκανε προσπάθειες να θέσει υπό τον έλεγχό του το ΝΟΦ και να το απομακρύνει από τις σχέσεις του με την τότε Λαική Δημοκρατία της Μακεδονίας.  Πάνω απ΄όλα, στην ελληνική κομμουνιστική ηγεσία ήταν απαραίτητο το ΝΟΦ λόγω της δυνατότητας ναεπιστρατεύει μαχητές από τις τάξεις του μακεδόνικου πληθυσμού. Παρόλο που το НОФ δημόσια δήλωνε ότι ο μακεδόνικος λαός θα αγωνιστεί για „ισότητα στα πλαίσια μιας ανεξάρτητης δημοκρατικής Ελλάδας“, μετά το ψήφισμα του Ινφορμπιρό (επίσημο φόρουμ σε διεθνές επίπεδο των κομμουνιστικών κομμάτων και οργανώσεων) από το 1948,  το ΚΚΕ χειρίστηκε επιδέξια προς όφελός του το γεγονός και στην Πέμπτη Ολομέλεια της Κεντρικής του Επιτροπής, η οποία είχε γίνει τον Ιανουάριο του 1949, παρουσίασε το σύνθημα „αναγνώριση του δικαιώματος των Μακεδόνων για αυτοπροσδιορισμό“. Αυτή η απόφαση, αφότου το ΝΟΦ ήταν ήδη υπό τον έλεγχο του ΚΚΕ, επιβεβαιώθηκε και στο Δεύτερο Συνέδριο της οργάνωσης, το οποίο είχε λάβει χώρα το Μάρτιο του 1949 στο χωριό П’пли,Преспанско – Π΄πλι,Πρέσπανσκο (Λευκώνας Πρέσπας). Στο Συνέδριο συμμετείχαν 700 αντιπρόσωποι, μέλη του ΝΟΦ, αντιπρόσωποι από τα μακεδόνικα χωριά της Αλβανίας και της Μακεδονίας του Πίριν (Βουλγαρία), όπως και εκπρόσωποι του ΚΚΕ και του Δημοκρατικού Στρατού. Σύμφωνα με την πολιτική του ΚΚΕ, και με σκοπό τη μαζική ένταξη των Μακεδόνων στο Δημ.Στρατό, στην διακήρυξη του Συνεδρίου είχε τονιστεί: „Ο Μακεδόνικος λαός, με τον αγώνα του και τα θύματά του, με τα όσα ως τώρα έχουν κερδηθεί, διακηρύσει σήμερα την απόφασή του να αγωνιστεί σήμερα για την εθνική του απελευθέρωση, για την υλοποίηση της ελεύθερης εθνικής κρατικής ζωής, έτσι όπως ο ίδιος επιθυμεί“.